Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει το άλμα από την ψηφιοποίηση στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η ανάπτυξη και οργάνωση των δύο βασικών συνιστωσών του, της διαλειτουργικότητας και της κωδικοποίησης, για να γίνει εφικτή ωστόσο αυτή η μετάβαση, απαιτείται η πολιτική βούληση για θεσμικές αλλαγές.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι απαραίτητο να έχει γνώση, όραμα και προτεραιότητες, ανέφερε ο κ. Γεώργιος Πάγκαλος προλογίζοντας τη συνεδρία, στην οποία εξετάσθηκαν η ελληνική άποψη αλλά και τα διεθνή δεδομένα για το θέμα, καθώς και οι βασικοί πυλώνες του ψηφιακού μετασχηματισμού, η διαλειτουργικότητα και η κωδικοποίηση.
Ο κ. Χαράλαμπος Καρανίκας χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα θετικό το γεγονός πως στη συζήτηση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό εμπλέκονται επιτέλους όχι μόνο πολιτικοί, αλλά και γιατροί και πληροφορικοί της υγείας. Οι τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό, για την υλοποίηση του οποίου απαιτείται ασφαλώς και πολιτική βούληση, τόνισε δίνοντας το λόγο στον πρώτο ομιλητή κ. Μπέρλερ.
Θεσμικό πλαίσιο ψηφιακής υγείας
Αναφερόμενος στο θεσμικό πλαίσιο που απαιτείται να αναπτυχθεί ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό, ένα ηλεκτρονικό εθνικό σύστημα υγείας, ο κ. Αλέξανδρος Μπέρλερ υπογράμμισε πως είναι απαραίτητο να γίνουν θεσμικές αλλαγές. Οι διεθνείς εξελίξεις στη διαχείριση δεδομένων υγείας επιτάσσουν τη θεσμική θωράκιση του ψηφιακού μετασχηματισμού, τόνισε. Χρειαζόμαστε έναν νόμο-πλαίσιο για την ηλεκτρονική υγεία, συνέχισε, καθώς οι αλλαγές στον τομέα της υγείας είναι πολλές. Τα συστήματα υγείας παγκοσμίως πιέζονται από τις δαπάνες και το πλήθος των στοιχείων για την υγεία που καλούμαστε πλέον να διαχειριστούμε είναι πολύ μεγάλο, πρόσθεσε. Ο χώρος της υγείας εξελίσσεται, αναπτύσσονται συνεχώς νέες τεχνολογίες και μοντέλα. Προκειμένου να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στη νέα κατάσταση, είναι αναγκαίο να προσαρμοστούμε κάνοντας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Η διαλειτουργικότητα έχει ξεκινήσει από τα νοσοκομεία, υπογράμμισε ο ομιλητής, ο ασθενής πλέον έχει ενεργό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία, άνθρωποι και τεχνολογικός εξοπλισμός ανταλλάσσουν πλέον δεδομένα προς όφελος της υγείας.
Όσον αφορά στη διασυνοριακή υγεία, συνέχισε ο κ. Μπέρλερ, οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην ανάπτυξη κοινών προδιαγραφών ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει, εγχείρημα στο οποίο συμμετέχει και το υπουργείο Υγείας και οι προδιαγραφές πρόκειται να ενταχθούν στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης.
Το ευρωπαϊκό πλαίσιο διαλειτουργικότητας, δήλωσε ο ομιλητής, οδηγεί σε διεθνείς εξελίξεις, δημιουργούνται νέες συνεργασίες και μπορούμε να πούμε πως διανύουμε μια παγκόσμια φάση αλλαγής των συστημάτων υγείας.
Η χρήση των προτύπων επιτρέπει πολλαπλά μοντέλα διακυβέρνησης και περιλαμβάνει λύσεις κεντροποιημένες, υβριδικές και αποκεντρωμένες, πρόσθεσε, για να υλοποιηθούν ωστόσο όλα αυτά απαιτείται η υιοθέτηση μιας ανοιχτής αρχιτεκτονικής διαλειτουργικότητας με κοινές συνιστώσες, ενώ θα πρέπει επίσης να αναπτυχθούν επίσης κοινά πρότυπα κλινικών εγγράφων ώστε να μπορέσουν να υπάρξουν αποθετήρια.
Το πρώτο και βασικότερο που θα πρέπει να θεσμοθετηθεί είναι το πλαίσιο διακυβέρνησης, εξήγησε ο κ. Μπέρλερ, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να ιδρυθεί μια ειδική Αρχή για την ψηφιακή υγεία, να θεσμοθετηθεί το εθνικό πλαίσιο διαλειτουργικότητας, καθώς και μια εθνική πολιτική ανταλλαγής δεδομένων υγείας που θα περιλαμβάνει και τις διαδικασίες, αλλά και η προώθηση της καινοτομίας και της εξωστρέφειας.
Παραθέτοντας διεθνή παραδείγματα, ο εισηγητής αναφέρθηκε στην Ελβετία, όπου η υλοποίηση του θεσμικού πλαισίου απέδωσε αποτελέσματα και δημιουργήθηκε ένα πολύ καλό μοντέλο ηλεκτρονικής υγείας, αλλά και στην Αυστρία, όπου επίσης αναπτύχθηκε ένα καλό μοντέλο με θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής ασφάλειας και κωδικοποίηση των κλινικών εγγράφων, τα οποία είναι προσβάσιμα στον πολίτη.
Στις ΗΠΑ, συμπλήρωσε, θεσμοθετήθηκε πέρυσι η αποπληρωμή των ψηφιακών πράξεων από το Medicare, ενώ νόμος για την ψηφιακή υγεία ψηφίσθηκε φέτος και στη Γαλλία και στη Γερμανία. Αλλά και στην Κύπρο, συμπλήρωσε, ψηφίσθηκε επίσης φέτος νόμος που περιλαμβάνει την ίδρυση Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας και θεσμοθετεί τον τροφοδοτούμενο από τις τράπεζες δεδομένων υγείας ηλεκτρονικό φάκελο υγείας του πολίτη και τη δευτερογενή χρήση των στοιχείων.
Σήμερα 16 χώρες της ΕΕ διαθέτουν ειδικό θεσμικό πλαίσιο για την ψηφιακή υγεία και ευελπιστούμε σύντομα να προστεθεί σε αυτές και η δική μας χώρα, δήλωσε ολοκληρώνοντας την εισήγησή του ο κ. Μπέρλερ.
Είναι απόλυτα σαφές πως δεν μπορεί να υπάρξει άλμα προς τα μπροστά χωρίς διαλειτουργικότητα, σχολίασε ο κ. Πάγκαλος, δίνοντας το λόγο στον Γενικό Γραμματέα Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας κύριο Ιωάννη Κωτσιόπουλο.
Ψηφιακός μετασχηματισμός: Η επόμενη μέρα στις υπηρεσίες υγείας
Το μέλλον του ασθενούς στην ψηφιακή εποχή, ξεκίνησε την ομιλία του ο κ. Κωτσιόπουλος, είναι ασθενής και γιατρός να συνεργάζονται σε ένα αποδοτικότερο, ασφαλέστερο και πιο φιλικό σύστημα υγείας, με στόχο την καλύτερη πρόσβαση των ασθενών στις υπηρεσίες υγείας και την ενδυνάμωση του ρόλου των επαγγελματιών υγείας. Ο ασθενής δεν χρειάζεται να ταλαιπωρείται πλέον, τόνισε.
Παραθέτοντας τα στοιχεία μιας έρευνας με τις απόψεις των ιατρών σχετικά με τις ψηφιακές υπηρεσίες υγείας, ανέφερε πως 50% των χρηστών θεωρεί την ηλεκτρονική συνταγογράφηση «αργή» σε επίπεδο απόκρισης, ωστόσο η πλειονότητα του ιατρικού κόσμου (93%) επιθυμεί την ενοποίηση των εφαρμογών ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και συνταγογράφησης ΕΚΠΥ του ΕΟΠΥΥ σε μια υπηρεσία και γι’ αυτόν το λόγο η πλειονότητα του ιατρικού κόσμου (87%) δήλωσε πως θα συμμετείχε σε δράσεις διαβούλευσης με το Υπουργείο. Τέλος, πρόσθεσε, η έρευνα έδειξε πως η πλειονότητα του ιατρικού κόσμου επιθυμεί την εφαρμογή της άυλης συνταγής (90%) και τη διάθεση των εργαστηριακών αποτελεσμάτων μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (93%).
Οι 7 άξονες παρέμβασης για να επιτύχουμε τον στόχο μας, συνέχισε ο ομιλητής, αφορούν στην ψηφιακή εμπειρία του πολίτη, στη διακυβέρνηση της Ψηφιακής Υγείας, στο Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας και την Πιστοποίηση Ιατρικών Εφαρμογών, στην αναβάθμιση των υποδομών ηλεκτρονικής υγείας στα σημεία παροχής υπηρεσιών υγείας, στην κυβερνοασφάλεια και την ιδιωτικότητα των δεδομένων, στο οικοσύστημα ψηφιακής υγείας και το δίκτυο συνεργαζόμενων φορέων και, τέλος, στην καινοτομία και επιχειρηματικότητα στην ηλεκτρονική υγεία, που αποτελεί και το μέλλον.
Σήμερα στη χώρα μας χαράσσουμε μια νέα στρατηγική, υπογράμμισε, συνεργαζόμενοι για την ψηφιακή υγεία με όλους τους εμπλεκόμενους. Η διαλειτουργικότητα και η πιστοποίηση των ηλεκτρονικών εφαρμογών παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια, είναι απαραίτητο ωστόσο να φτιαχτούν και οι υποδομές, απαιτείται αναβάθμισή τους, η οποία και είναι υπό μελέτη. Η κυβερνοασφάλεια είναι επίσης ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, τόνισε, και απαιτείται μεγάλη προσοχή για την προστασία των δεδομένων, ενώ το σύστημα πρέπει επίσης να αρχίσει να παράγει καινοτομία.
Στην Ελλάδα, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση στα νοσοκομεία (συστήματα PACS), καθώς μόνο 52 από τα 122 Νοσοκομεία δήλωσαν ότι διαθέτουν σύστημα PACS. Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στον ψηφιακό μετασχηματισμό, απαιτείται αρχικά η ολοκλήρωση του έργου εγκατάστασης ανάλογων συστημάτων στα υπόλοιπα νοσοκομεία και η υλοποίηση διαλειτουργικότητας με τον ΑΗΦΥ αλλά και μεταξύ νοσοκομειακών μονάδων, προκειμένου να ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση, και στη συνέχεια να υπάρξει συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα για την εισαγωγή τεχνικών AI προκειμένου να μεταβούμε στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Όσον αφορά στα ηλεκτρονικά ραντεβού, πρόσθεσε ο κ. Κωτσιόπουλος, αντιμετωπίζουμε προβλήματα διαλειτουργικότητας και πρόσβασης, δεν έχουμε ψηφιοποίηση και φυσικά απέχουμε πολύ από τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Προφανώς, συμπλήρωσε, δεν μπορούμε να ασχοληθούμε με τον ψηφιακό μετασχηματισμό προτού ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση.
Ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, από την άλλη, και τα ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα των νοσοκομείων είναι υπό εξέλιξη, ωστόσο αντιμετωπίζεται και εδώ το πρόβλημα της έλλειψης διαλειτουργικότητας και τα νοσοκομεία δεν επικοινωνούν μεταξύ τους.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός οδηγεί στην προσωποποιημένη ιατρική, υπογράμμισε ο ομιλητής. Οι αρχές στις οποίες βασίζεται η ψηφιακή στρατηγική για την υγεία είναι η διαλειτουργικότητα, η ανθρωποκεντρική προσέγγιση και η ασφάλεια, πρόσθεσε.
Ένας από τους κύριους στόχους μας, δήλωσε κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Κωτσιόπουλος, είναι η προστασία της ασφάλειας του ασθενή, του συστήματος και των δεδομένων.
Ο ρόλος των ιατρικών κωδικοποιήσεων στον ψηφιακό μετασχηματισμό
Τον λόγο έλαβε στη συνέχεια ο κ. Κωνσταντίνος Χαλκιάς, που αναφέρθηκε στις κωδικοποιήσεις και στον ρόλο που διαδραματίζουν στην ψηφιοποίηση και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγείας.
Η κωδικοποίηση ιατρικών όρων αποτελεί έναν μηχανισμό μετάδοσης πληροφοριών μέσω μηνυμάτων, ξεκίνησε την ομιλία του ο κ. Χαλκιάς, εξηγώντας πως η επικοινωνία μπορεί να είναι επιτυχής μόνο εφόσον πομπός και δέκτης γνωρίζουν την ίδια γλώσσα.
Η ιατρική κωδικοποίηση είναι ο μετασχηματισμός των διαγνώσεων νόσων που προκύπτουν από την υγειονομική περίθαλψη, των ιατρικών και νοσηλευτικών πράξεων και υπηρεσιών σε ένα ενιαίο σύστημα αλφαριθμητικών κωδικών, συνέχισε ο ομιλητής. Αυτοί οι κωδικοί διαγνώσεων νόσων και ιατρικών πράξεων χρησιμοποιούνται από τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, τους σχεδιαστές πολιτικών υγείας, τους δημόσιους και ιδιωτικούς ασφαλιστικούς φορείς κ.λπ. για μια πλειάδα εφαρμογών στην ιατρική επιστήμη, τη δημόσια υγεία και την ιατρική πληροφορική.
Ασφαλώς, πρόσθεσε, τα ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία ασθενών οδηγούν σε ακριβέστερη τεκμηρίωση σε σχέση με τους χειρόγραφους ιατρικούς φακέλους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πληρέστερη ιατρική κωδικοποίηση.
Οι σημαντικότερες διεθνείς ιατρικές κωδικοποιήσεις είναι διαγνωστικές, διαδικαστικές, ονοματολογίες και άλλες ταξινομήσεις, με την ορολογία να διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο για την αποφυγή λαθών στη μετάφραση, τόνισε στη συνέχεια.
Στην Ελλάδα, για τις ταξινομήσεις διαγνώσεων νόσων είναι σε χρήση από το 2009, μεταφρασμένη στα ελληνικά, η έκδοση του 2008 του ICD-10-WHΟ, αλλά όχι ακόμη κάποια ελληνική τροποποίησή του, κατάλληλη για να τροφοδοτεί το σύστημα DRG. Προ έτους εκδόθηκε η υπουργική απόφαση που ορίζει τον συστηματικό κατάλογο της νέας ελληνικής τροποποίησης αρχικά για χρήση στην κωδικοποίηση DRGs στα πιλοτικά νοσοκομεία και πλέον μελετάται η αντιστοίχιση των κωδικών του παλιού με το νέο ελληνικό ICD-10, που θα επιτρέψει τη γενίκευση της χρήσης του, ενώ έχει επίσης ξεκινήσει η εκπαίδευση των ιατρών των νοσοκομείων στη νέα κωδικοποίηση.
Αναφερόμενος στην ΕΛΟΚΙΠ για τις ταξινομήσεις ιατρικών πράξεων, σχολίασε πως πρόκειται για μία προσπάθεια που δεν τελεσφόρησε, καθώς ήταν δύσκολη και ασαφής και τελικά ατόνησε και δεν εφαρμόσθηκε από τους ιατρούς, ενώ για τον κατάλογο ενιαίας ονοματολογίας και κωδικοποίησης εργαστηριακών εξετάσεων ΚΕΟΚΕΕ πρόσθεσε πως δεν έχει ακόμη αποκτήσει σημαντικό ρόλο.
Οι κωδικοποιήσεις είναι πολλές, δήλωσε, και αποτελεί πρόκληση το έργο του συνδυασμού τους σε μια ενιαία ταξινόμηση. Το έργο αυτό είναι ωστόσο απαραίτητο, υπογράμμισε, καθώς οι εφαρμογές ψηφιακής υγείας απαιτούν οπωσδήποτε κωδικοποιήσεις προκειμένου να λειτουργήσουν. Η χώρα μας, πρόσθεσε ο κ. Χαλκιάς, έχει δυστυχώς μείνει πίσω στο θέμα του ψηφιακού μετασχηματισμού, καθώς τα Μητρώα Ασθενών είναι ακόμη υπό ανάπτυξη, ενώ δεν έχει ολοκληρωθεί ούτε ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενή, είναι στο χέρι μας ωστόσο να κάνουμε το άλμα.
Όσον αφορά ειδικά στις κωδικοποιήσεις, πρότεινε κλείνοντας την τοποθέτησή του ο ομιλητής, αφού ανατεθεί αρχικά σε έναν φορέα η υπευθυνότητα για τη διαχείριση και ανανέωση των ιατρικών κωδικοποιήσεων και για τον συντονισμό της εκπαίδευσης και του κανονιστικού πλαισίου χρήσης τους, στη συνέχεια θα πρέπει να μελετήσουμε και να εφαρμόσουμε το ψηφιακό εργαλείο του ΠΟΥ για την εκτίμηση της λειτουργικότητας και αναπηρίας, να εκσυγχρονίσουμε τα Ιατρικά Πιστοποιητικά Θανάτου και να τα ψηφιοποιήσουμε με κωδικοποίηση κατά ICD, ώστε να γίνει εφικτή η καταγραφή ποιοτικών στατιστικών θνητότητας, καθώς και να γίνει αντίστοιχος επανασχεδιασμός της μεθοδολογίας καταγραφής και επεξεργασίας των στοιχείων που αφορούν την αποτύπωση της νοσηρότητας στη χώρα μας.
Ο ρόλος της πληροφορικής στον σχεδιασμό αποτελεσματικών ευρωπαϊκών πολιτικών υγείας
Η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν πολλά κοινά, σχολίασε λαμβάνοντας τη σκυτάλη ο κ. Henrique Martins. Τα προβλήματα, ειδικά στις μεσογειακές χώρες, είναι ασφαλώς αρκετά, με μεγαλύτερο εξ αυτών το οικονομικό, συνέχισε, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες ωστόσο είναι εφικτό να γίνουν πολλά.
Αναφερόμενος αρχικά στη θνησιμότητα, ο ομιλητής επισήμανε τη χρησιμότητα του ψηφιακού πιστοποιητικού θανάτου για την εξαγωγή ποιοτικών στατιστικών στοιχείων, ενώ τόνισε ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα με τις ανισότητες που διαπιστώνονται στον επιπολασμό των χρόνιων παθήσεων ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης.
Η ψηφιακή τεχνολογία, συνέχισε, αποτελεί έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης παλαιών προβλημάτων και, όταν υπάρχει αύξηση των δαπανών, η ψηφιοποίηση πρέπει να επιταχύνεται. Για παράδειγμα, υπογράμμισε ο κ. Martins, η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό γιατρών παγκοσμίως, η ψηφιοποίηση των οποίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της αποδοτικότητας της εργασίας τους.
Οι συζητήσεις στην ΕΕ είναι καλές, πρόσθεσε, αλλά απαιτούνται και αποφάσεις, πρωτοβουλίες και υλοποίηση προκειμένου να βελτιωθούν οι υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες, απαιτείται συνέχεια στη στρατηγική και υποδομές. Ας μην ξεχνάμε, τόνισε ο εισηγητής, πως καλύτερη πολιτική είναι η εφαρμογή.
Στόχος του πολυετούς προγράμματος 2018-2021 της ΕΕ για την Ελλάδα, ενός προγράμματος που αποτελεί μια κοινή δράση της ΕΕ με συμμετοχή πολλών χωρών, συνέχισε, είναι να συμβάλει στην υπέρβαση των προβλημάτων υλοποίησης της ψηφιακής υγείας στη χώρα.
Η ηλεκτρονική υγεία απαιτεί ψηφιακή ταυτοποίηση, κυβερνοασφάλεια και οργάνωση των δικτύων στις χώρες, ανέφερε ο ομιλητής, δίνοντας στη συνέχεια μια περιγραφή του υπάρχοντος συστήματος κυβερνοασφάλειας στην Πορτογαλία.
Για να υπάρξουν ισχυρές υπηρεσίες απαιτείται η χρήση της πληροφορικής, πρόσθεσε, ωστόσο έχει διαπιστωθεί πως στους πολίτες δεν αρέσει να περιλαμβάνονται στα στοιχεία τους σε μεγάλες βάσεις δεδομένων, επομένως η ενημέρωση και κινητοποίησή τους ώστε να συμμετάσχουν στο εγχείρημα είναι αναγκαία.
Το Citizen Portal της Πορτογαλίας έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο, τόνισε, ειδικά όταν συνοδεύεται από τη λήψη μιας σειράς συγκαταθέσεων (για εξόρυξη, χρήση, επεξεργασία δεδομένων κ.ά.) και το θετικό είναι πως μπορεί κάθε χώρα να δημιουργήσει το δικό της.
Στην Πορτογαλία, συμπλήρωσε ο κ. Martins, όπου ρόλος της Πολιτείας είναι η κατάρτιση προτεραιοτήτων και η ανάπτυξη-αναβάθμιση των απαραίτητων υποδομών ψηφιακής υγείας, υπάρχει διαλειτουργικότητα και η ηλεκτρονική συνταγογράφηση έχει προχωρήσει πολύ. Η Ελλάδα χρειάζεται εθνική στρατηγική για διακυβέρνηση, υγεία, εκπαίδευση, δημιουργία Μητρώων κ.ά., επισήμανε, δεν πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε πως η ψηφιακή υγεία δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά έχει ως τελικό στόχο την κάλυψη των αναγκών των πολιτών.
Η Ελλάδα θα πρέπει να εστιάσει, ολοκλήρωσε την τοποθέτησή του ο εισηγητής, στη συγκέντρωση δεδομένων και πληροφοριών σχετικά με το σύστημα και τον πολίτη, τη διασυνοριακή περίθαλψη, την ασφάλεια, την απόκτηση και χρήση ψηφιακών τεχνολογιών υγείας νέας γενιάς με διαλειτουργικότητα και ασφαλώς στην ενημέρωση και κινητοποίηση των πολιτών για ενεργό συμμετοχή. Το κύριο μήνυμα, υπογράμμισε, θα πρέπει να είναι πως ψηφιακή υγεία σημαίνει καλύτερη περίθαλψη για όλους σε όλη την Ευρώπη.
Η συζήτηση για την ψηφιακή στρατηγική για την υγεία στην Ελλάδα
Σαφώς η προσέγγιση στην Πορτογαλία είναι ολοκληρωμένη και έχουν κάνει μεγάλα βήματα σε πολλούς τομείς, σχολίασε ο κ. Πάγκαλος τα λεγόμενα του κ. Martins, δίνοντας και το έναυσμα για τη συζήτηση που ακολούθησε.
Δυστυχώς στη χώρα μας, επισήμανε ο Γ. Γ. Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας κ. Κωτσιόπουλος, υπάρχει έλλειψη ειδικού φορέα με αρμοδιότητα τα θέματα ψηφιακής υγείας. Υπάρχει ανάγκη για έναν τέτοιο φορέα και πρέπει να προγραμματισθεί να αποκτήσουμε.
Σε ερώτημα που τέθηκε ακολούθως σχετικά με το πώς μπορεί να αλλάξει η κουλτούρα των ασθενών, ο κ. Martins απάντησε πως η εμπλοκή του πολίτη στο εγχείρημα της δημιουργίας ψηφιακής υγείας είναι σαφώς χρονοβόρα και στην προσπάθεια αυτή είναι πολύ σημαντική η επικοινωνία. Στην Πορτογαλία, εξήγησε, επικοινωνούμε συχνά με τους πολίτες, παροτρύνοντάς τους να μπουν στη βάση δεδομένων, στο Citizen Portal.
Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο κ. Χαλκιάς, αναφέροντας πως όσον αφορά στις κωδικοποιήσεις, λειτουργεί αυτή τη στιγμή ένα πιλοτικό πρόγραμμα στα νοσοκομεία για την εκπαίδευση των ιατρών στην κωδικοποίηση των περιστατικών ασθενών. Το πρόγραμμα αυτό, πρόσθεσε, έχει δείξει καλά αποτελέσματα και το επόμενο βήμα είναι ο επανασχεδιασμός του και η ανατροφοδότηση, προκειμένου να διασφαλισθεί ο συντονισμός των κωδικοποιήσεων.
Σε επόμενη ερώτηση σχετικά με το αν έχει γίνει κοστολόγηση του ψηφιακού μετασχηματισμού και ποια είναι τα αποτελέσματά της, αν υπάρχουν σχετικά δεδομένα και αν ο μετασχηματισμός είναι τελικά cost-effective, ο κ. Κωτσιόπουλος εξήγησε πως έχουν τεθεί κάποιες προτεραιότητες και έχει γίνει ήδη κοστολόγηση ορισμένων έργων.
Έχει σκεφθεί το υπουργείο πώς θα προχωρήσει τον ιατρικό φάκελο ασθενούς και πώς θα αποδώσουν οι υπηρεσίες αυτές για τον πολίτη; – ερωτήθηκε ο κ. Κωτσιόπουλος. Σαφώς απαιτείται να γίνει ακόμη σημαντική δουλειά στο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο είναι ελλιπές, καθώς και στο πεδίο της διαλειτουργικότητας, απάντησε ο Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας. Ο Ατομικός Ιατρικός Φάκελος Υγείας και τα ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα αποτελούν επίσης βασικές προτεραιότητες για την Πολιτεία, συμπλήρωσε.
Η ενοποίηση των φακέλων είναι απαραίτητη, τόνισε η κ. Χριστίνα Παπανικολάου, θα πρέπει να υπάρχει ένας ηλεκτρονικός φάκελος, κοινός για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Μπορεί να υπάρξει τεχνική θωράκιση των δεδομένων, πρόσθεσε, σχολιάζοντας πως η ψηφιακή υγεία και η ανάπτυξη εφαρμογών ανοίγουν μια νέα αγορά. Βασικό και απαραίτητο προαπαιτούμενο ωστόσο σε όλο αυτό το εγχείρημα, τόνισε, είναι να υπάρχει μία ενιαία βάση.
Στη χώρα μας υπάρχει επίσης πρόβλημα όσον αφορά στην ποιότητα των δεδομένων, επισήμανε ο κ. Χαλκιάς, το οποίο μπορεί ωστόσο να λυθεί με την κατάλληλη εκπαίδευση των ιατρών και δίνοντάς τους τον απαραίτητο χρόνο να ασχοληθούν με τις κωδικοποιήσεις, καθώς αυτή τη στιγμή καλούνται να καταχωρήσουν δεδομένα σε λίγα λεπτά και χωρίς εκπαίδευση.
Στα νοσοκομεία της Πορτογαλίας, ανέφερε ο κ. Martins, υπάρχει οργάνωση για τη χρηματοδότηση. Υπάρχουν μονάδες στρατηγικής, επεξεργασίας των αιτημάτων επένδυσης και ακολουθεί και αξιολόγηση, ενώ κυρίως χρηματοδοτούνται projects για τη χρησιμοποίηση υπαρχουσών εφαρμογών και όχι για τη δημιουργία νέων. Εν τέλει, πρόσθεσε, καλό είναι να γίνονται συζητήσεις, αλλά καλό είναι να γίνονται και πράγματα χωρίς πολλές συζητήσεις. Οι διαβουλεύσεις δεν μπορεί να συνεχίζονται για πάντα, κάποια πράγματα πρέπει κάποια στιγμή να ολοκληρώνονται, αλλιώς χάνεται η εμπιστοσύνη του πολίτη, υπογράμμισε.
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν πλέον δικαιολογίες για να μην προχωρήσουμε, καθώς σιγά-σιγά η υποδομή ολοκληρώνεται, συμφώνησε ο κ. Πάγκαλος, ευχαριστώντας τους συμμετέχοντες και ολοκληρώνοντας τις εργασίες της συνεδρίας.
